Breve historia del conocimiento ictiológico del arrecife Lobos, Veracruz

Como citar: González-Gándara, C. 2024. Breve historia del conocimiento ictiológico del arrecife Lobos, Veracruz. Publicación electrónica. Fundación MarNatura A.C. http://www.marnatura.org (09/2024).

La primera mención de los peces del arrecife Lobos se hace en un documento de Carranza que citan Hildebrand et al (1964). Estos autores publicaron un trabajo sobre la ictiofauna del arrecife Alacranes que incluye colectas y observaciones en arrecifes de Veracruz, entre ellos, Lobos.

En 1971, Cara Cashman realizó colectas en localidades del Golfo de México para optar por el grado de Doctor y entre ellas considero al arrecife Lobos, en su tesis expone información sobre los componentes de la ictiofauna (Cashman, 1973).

En la década de los 70 y 80, como resultado de las actividades de docencia e investigación desarrolladas por el personal de la Escuela Nacional de Ciencias Biológicas del Instituto Politécnico Nacional, se generó información sobre las comunidades del arrecife. Entre los profesores destacan: Dr. Ernesto A. Chávez, Dr. José Luis Castro-Aguirre, Dra. Esperanza Hidalgo y Dra. María Luisa Sevilla.  Entre los productos, las especies de peces de interés pesquero (Márquez-Espinosa, 1976) y el catálogo de peces del arrecife Lobos y zonas adyacentes (Castro-Aguirre y Márquez-Espinosa, 1981).  Parte de la información obtenida, se expone en el capítulo sobre peces del libro: “Coral Reefs of the Southern Gulf of Mexico”, donde Chávez y Beaver (2007) citan las especies más abundantes.

En 1994, personal del Instituto de Ecología A.C. elaboraron un diagnóstico del arrecife Lobos e incluyen información sobre la composición y abundancia de peces mediante censos visuales (INECOL, 1994)

En las décadas de los 70 y 80, la Dra. María de Lourdes Lozano Vilano y otros investigadores de la Universidad Autónoma de Nuevo León, hacen colectas en el arrecife Lobos. Los resultados, incluyendo una revisión de la información existente que se publican en un capítulo  del libro: Biodiversidad Marina y Costera de México (Lozano-Vilano et al. 1997).

A partir de 2001 y hasta ahora, profesores de la Facultad de Ciencias Biológicas y Agropecuarias, Campus Tuxpan de la Universidad Veracruzana hacen investigaciones sobre las comunidades arrecifales de la región. De esos trabajos se generan las listas de peces (González-Gándara, 2003a, 2003b, González-Gándara et al 2013, 2015, De la Cruz-Francisco et al. 2023) así como información acerca de la distribución y abundancia ictiológica (González-Gándara, 2003b, González-Gándara et al. 2006).

Uno de los casos particulares es el registro de nuevas especies. Taylor y Akins (2007) así como Tavera y Acero (2013) al describir a: Elacatinus jarocho, Tigrigobius redimiculus e Hypoplectrus atlahua, señalan su presencia en el arrecife Lobos. Las colectas y censos efectuados en Lobos, han sido usados para documentar la presencia de especies no nativas y análisis genéticos (De la Cruz-Francisco et al. 2016, Guzmán-Méndez et al. 2019).

Los resultados que se presentan en este documento incluyen a 279 especies (Tabla 1), cuyo avance cronológico se muestra en la figura 1.

No Data Found

Figura 1.Curva acumulativa de especies por autor y año.

Tabla 1. Especies de peces registradas para el arrecife Lobos, Veracruz. La lista se ordena alfabéticamente

presionar Ctrl+f para búsqueda especifica 

1Abudefduf saxatilis (Linnaeus 1758) 
2Abudefduf taurus (Müller y Troschel 1848)
3Acanthocybium solandri (Cuvier, 1832)
4Acanthostracion quadricornis (Linnaeus 1758)
5Acanthurus chirurgus (Bloch 1787) 
6Acanthurus coeruleus Bloch y Schneider 1801 
7Acanthurus tractus Poey 1860 
8Aetobatus narinari (Euphrasen 1790)
9Aluterus schoepfi (Walbaum 1792)
10Aluterus scriptus (Osbeck 1765) 
11Anchoa lyolepis (Evermann & Marsh 1900) 
12Anisotremus surinamensis (Bloch 1791) 
13Anisotremus virginicus (Linnaeus 1758) 
14Antennarius scaber (Cuvier 1817)
15Antennarius striatus (Shaw 1794)
16Apogon binotatus (Poey 1867) 
17Apogon maculatus (Poey 1860) 
18Archosargus probatocephalus (Walbaum 1792) 
19Archosargus rhomboidalis (Linnaeus, 1758)
20Aulostomus maculatus Valenciennes 1837 
21Balistes capriscus Gmelin 1789
22Balistes vetula Linnaeus 1758 
23Bathygobius curacao (Metzelaar 1919)
24Bathygobius soporator (Valenciennes 1837)
25Bellator militaris (Goode & Bean 1896) 
26Bodianus pulchellus (Poey 1860)
27Bodianus rufus (Linnaeus 1758) 
28Bothus lunatus (Linnaeus, 1758)
29Bothus ocellatus (Agassiz 1831) 
30Brachygenys chysargyreum Günther 1859 
31Brotula barbata (Bloch & Schneider 1801) 
32Calamus bajonado (Bloch & Schneider 1801) 
33Calamus calamus (Valenciennes 1830) 
34Calamus penna (Valenciennes 1830)
35Cantherhines macrocerus Hollard 1853
36Cantherhines pullus (Ranzani 1842) 
37Canthidermis sufflamen (Mitchill 1815)
38Canthigaster rostrata (Bloch 1786)
39Carangoides bartholomaei (Cuvier 1833)
40Carangoides crysos (Mitchill 1815)
41Carangoides ruber (Bloch 1793) 
42Caranx  lugubris Poey 1860
43Caranx hippos (Linnaeus 1766) 
44Caranx latus Agassiz 1831 
45Carapus bermudensis (Jones 1874) 
46Caulolatilus cyanops Poey 1866
47Centropyge argi  Woods & Kanazawa 1951 
48Cephalopholis cruentata (Lacepède 1802)
49Chaetodipterus faber (Broussonet 1782) 
50Chaetodon capistratus Linnaeus 1758 
51Chaetodon ocellatus Bloch 1787 
52Chaetodon sedentarius Poey 1860 
53Chaetodon striatus Linnaeus 1758 
54Cheilopogon  furcatus (Mitchill 1815)
55Cheilopogon heterurus (Rafinesque 1810)
56Chromis cyanea (Poey 1860) 
57Chromis insolata (Cuvier 1830) 
58Chromis multilineata (Guichenot 1853) 
59Chromis scotti Emery 1968
60Citharichthys  spilopterus Günther 1862
61Clepticus parrae (Bloch & Schneider 1801) 
62Conger triporiceps Kanazawa 1958
63Coryphaena hippurus Linnaeus, 1758
64Coryphopterus dicrus Böhlke & Robins 1960 
65Coryphopterus glaucofraenum Gill 1863
66Coryphopterus hyalinus Böhlke & Robins 1962 
67Cosmocampus elucens (Poey 1868)
68Cyclopsetta chittendeni Bean 1895
69Cyclopsetta fimbriata (Goode & Bean 1885)
70Cynoscion jamaicensis (Vaillant & Bocourt 1883)
71Decapterus macarellus (Cuvier, 1833) 
72Decapterus punctatus (Cuvier, 1829)
73Diodon holacanthus Linnaeus 1758
74Diodon hystrix Linnaeus 1758 
75Diplectrum bivittatum (Valenciennes 1828) 
76Diplodus  argenteus (Valenciennes 1830)
77Echeneis  neucratoides Zuiew, 1786
78Echidna catenata (Bloch 1765)
79Elacatinus  jarocho Taylor & Akins 2007
80Elacatinus oceanops  (Jordan 1904) 
81Elagatis bipinnulata (Quoy & Gaimard 1825) 
82Emblemariopsis bahamensis Stephens 1961
83Enchelychore nigricans (Bonnaterre 1788) 
84Enneanectes boehlkei Rosenblatt 1960
85Enneanectes jordani (Evermann & Marsh 1899) 
86Entomacrodus  nigricans Gill 1859
87Epinephelus adscensionis (Osbeck 1765) 
88Epinephelus guttatus (Linnaeus 1758)
89Epinephelus striatus (Bloch 1792) 
90Eques lanceolatus (Linnaeus 1758) 
91Eucinostomus argenteus Baird y Girard  1855 
92Eucinostomus gula (Quoy y Gaimard 1824) 
93Eucinostomus lefroyi (Goode 1874)
94Fodiator acutus (Valenciennes 1847)
95Gerres cinereus (Walbaum 1792) 
96Gillellus greyae Kanazawa 1952
97Gnatholepis thompsoni Jordan 1904 
98Gobiesox strumosus Cope 1970 
99Gymnachirus texae (Gunter 1936)
100Gymnothorax  miliaris (Kaup 1856)
101Gymnothorax funebris Ranzani 1839 
102Gymnothorax moringa (Cuvier 1829) 
103Gymnothorax nigromarginatus (Girard 1858)
104Gymnothorax vicinus (Castelnau 1855)
105Haemulon  carbonarium Poey 1860
106Haemulon album Cuvier 1830
107Haemulon aurolineatum Cuvier 1830 
108Haemulon boschmae (Metzelaar 1919)
109Haemulon flavolineatum (Desmarest 1823)
110Haemulon macrostomum Günther 1859 
111Haemulon plumierii (Lacepède 1801)
112Haemulon vittatum Poey 1860
113Halichoeres bivittatus (Bloch 1791)
114Halichoeres burekae Weaver & Rocha 2007
115Halichoeres garnoti (Valenciennes 1839) 
116Halichoeres maculipinna (Müller & Troschel 1848)
117Halichoeres poeyi (Steindachner 1867) 
118Halichoeres radiatus (Linnaeus 1758) 
119Halieutichthys aculeatus (Mitchill 1818) 
120Harengula clupeola (Cuvier 1829) 
121Harengula humeralis (Cuvier 1829) 
122Harengula jaguana Poey 1865 
123Hemiramphus  brasiliensis (Linnaeus 1758)
124Heteropriacanthus cruentatus (Lacepède 1801) 
125Histrio histrio (Linnaeus 1758)
126Holacanthus bermudensis Goode 1876 
127Holacanthus ciliaris (Linnaeus 1758) 
128Holacanthus tricolor (Bloch 1795) 
129Holocentrus  rufus (Walbaum 1792)
130Holocentrus adscensionis (Osbeck 1765) 
131Hoplunnis macrura Ginsburg 1951 
132Hypanus americanus (Hildebrand & Schroeder 1928)
133Hypleurochilus bermudensis Beebe & Tee-Van 1933
134Hypoatherina  harringtonensis (Goode 1877)
135Hypoplectrus atlahua Tavera & Acero, 2013 
136Hypoplectrus castroaguirrei Del Moral-Flores, Tello-Musi & Martínez-Pérez 2011 
137Hypoplectrus puella (Cuvier 1828) 
138Ptereleotris calliura Jordan & Gilbert 1882
139Jenkinsia  lamprotaenia (Gosse 1851)
140Jenkinsia majua Whitehead 1963
141Katsuwonus pelamis (Linnaeus 1758)
142Kyphosus sectatrix (Linnaeus 1758) 
143Kyphosus vaigiensis (Quoy & Gaimard 1825)
144Labrisomus gobio (Valenciennes 1836)
145Labrisomus nuchipinnis (Quoy & Gaimard 1824) 
146Lachnolaimus maximus (Walbaum 1792) 
147Lactophrys bicaudalis (Linnaeus 1758)
148Lactophrys triqueter (Linnaeus 1758)
149Lagocephalus laevigatus (Linnaeus 1766)
150Leiostomus  xanthurus Lacepède 1802
151Lepophidium jeannae Fowler 1941
152Lepophidium profundorum (Gill 1863) 
153Lutjanus apodus (Walbaum 1792) 
154Lutjanus griseus (Linnaeus 1758) 
155Lutjanus jocu (Bloch y Schneider 1801)
156Lutjanus mahogoni (Cuvier 1828) 
157Lutjanus synagris (Linnaeus 1758)
158Lythrypnus nesiotes Böhlke & Robins 1960 
159Lythrypnus phorellus Böhlke & Robins 1960 
160Lythrypnus spilus Böhlke & Robins 1960
161Malacanthus plumieri (Bloch 1786)
162Malacoctenus triangulatus Springer 1959 
163Megalops atlanticus Valenciennes  1847
164Microgobious carri Fowler, 1945
165Microspathodon chrysurus (Cuvier 1830) 
166Monacanthus ciliatus (Mitchill 1818)
167Mugil cephalus Linnaeus 1758
168Mugil curema Valenciennes 1836
169Mugil gaimardianus Desmarest 1831 
170Mulloidichthys martinicus (Cuvier 1829) 
171Mycteroperca  bonaci (Poey 1860)
172Mycteroperca  microlepis (Goode & Bean 1879)
173Mycteroperca  phenax  Jordan & Swain 1884
174Mycteroperca acutirostris (Valenciennes 1828) 
175Mycteroperca interstitialis (Poey 1860) 
176Mycteroperca tigris (Valenciennes 1833) 
177Myrichthys breviceps (Richardson 1848)  
178Myrichthys ocellatus (Lesueur 1825) 
179Myripristis jacobus Cuvier 1829 
180Myrophis punctatus (Lütken 1851)
181Neoniphon vexillarium (Poey 1860)
182Nes longus (Nichols 1914)
183Nicholsina usta (Valenciennes 1840) 
184Nomeus gronovii (Gmelin 1789)
185Ocyurus chrysurus (Bloch 1791) 
186Odontoscion dentex (Cuvier 1830)
187Ogcocephalus  cubifrons (Richardson 1836)
188Ogcocephalus radiatus (Mitchill 1818) 
189Ogilbia cayorum Evermann y Kendall 1898
190Ophichthus gomesii (Castelnau 1855) 
191Ophioblennius macclurei (Silvester 1915)
192Parablennius marmoreus (Poey 1876) 
193Paranthias furcifer (Valenciennes 1828)
194Pareques  acuminatus (Bloch & Schneider 1801)
195Pareques  umbrosus (Jordan & Eigenmann 1889)
196Pempheris schomburgki Müller & Troschel  1848 
197Peprilus burti Fowler 1944 
198Phaeoptyx conklini (Silvester 1915)
199Phaeoptyx pigmentaria (Poey 1860)
200Plectrypops retrospinis (Guichenot 1853) 
201Polydactylus octonemus (Girard 1858) 
202Pomacanthus arcuatus (Linnaeus 1758) 
203Pomacanthus paru (Bloch 1787) 
204Porichthys plectrodon Jordan & Gilbert 1882 
205Priacanthus arenatus Cuvier 1829 
206Priolepis hipoliti (Metzelaar 1922) 
207Prionotus alatus Goode & Bean 1883
208Prionotus martis Ginsburg 1950
209Prionotus ophryas Jordan & Swain 1885 
210Prionotus stearnsi Jordan & Swain 1885
211Prionotus tribulus Cuvier 1829 
212Pristipomoides aquilonaris (Goode & Bean 1896) 
213Pseudupeneus maculatus (Bloch 1793)
214Pterois volitans (Linnaeus 1758)
215Rachycentron canadum (Linnaeus 1766) 
216Raja texana Chandler 1921
217Rypticus randalli Courtenay 1967 
218Rypticus saponaceus (Bloch y Schneider 1801) 
219Rypticus subbifrenatus (Gill 1861) 
220Sardinella aurita (Valenciennes 1847) 
221Sargocentrum coruscum (Poey 1860)
222Saurida brasiliensis Norman 1935
223Saurida normani Longley 1935 
224Scartella cristata (Linnaeus 1758) 
225Scarus coelestinus Valenciennes 1840
226Scarus coeruleus (Edwards 1771) 
227Scarus guacamaia Cuvier 1829
228Scarus iseri Bloch 1789
229Scarus taeniopterus Desmarest 1831 
230Scarus vetula Bloch & Schneider 1801 
231Scomber japonicus Houttuyn 1782
232Scorpaena agassizii Goode  & Bean 1896
233Scorpaena calcarata Goode & Bean 1882 
234Scorpaena dispar Longley & Hildebrand 1940 
235Scorpaena grandicornis Cuvier 1829
236Scorpaena plumieri Bloch 1789 
237Scorpaenodes caribbaeus Meek & Hildebrand 1928 
238Selar crumenophthalmus (Bloch 1793) 
239Selene setapinnis (Mitchill 1815)
240Seriola rivoliana (Valenciennes 1833)
241Serranus atrobranchus (Cuvier 1829)
242Serranus luciopercanus Poey 1852 
243Serranus subligarius (Cope 1870) 
244Serranus tigrinus (Bloch 1790) 
245Sparisoma atomarium (Poey 1861)
246Sparisoma aurofrenatum (Valenciennes 1840) 
247Sparisoma chrysopterum (Bloch y Schneider 1801) 
248Sparisoma radians (Valenciennes 1840) 
249Sparisoma rubripinne (Valenciennes 1840) 
250Sparisoma viride (Bonnaterre 1788) 
251Sphoeroides dorsalis Longley 1934
252Sphoeroides spengleri (Bloch 1785) 
253Sphyraena barracuda (Walbaum 1792)
254Sphyraena guachancho Cuvier 1829 
255Sphyraena picudilla Poey 1860 
256Starksia ocellata (Steindachner 1876)
257Stegastes  adustus (Troschel 1865)
258Stegastes leucostictus (Müller & Troschel 1848) 
259Stegastes partitus (Poey 1868) 
260Stegastes planifrons (Cuvier 1830) 
261Stegastes xanthurus (Poey 1860)
262Strongylura notata (Poey 1860) 
263Syacium gunteri Ginsburg 1933
264Syacium micrurum Ranzani 1842
265Syacium papillosum (Linnaeus 1758)
266Symphurus plagiusa (Linnaeus 1766) 
267Syngnathus floridae (Jordan & Gilbert 1882)
268Syngnathus pelagicus Linnaeus 1758
269Synodus foetens (Linnaeus 1766)
270Synodus intermedius (Spix & Agassiz 1829) 
271Synodus saurus (Linnaeus 1758) 
272Synodus synodus (Linnaeus 1758) 
273Thalassoma bifasciatum (Bloch 1791) 
274Tigrigobius  redimiculus Taylor & Akins 2007
275Tigrigobius macrodon (Beebe & Tee-Van 1928)
276Trachurus lathami Nichols 1920 
277Trichiurus  lepturus Linnaeus 1758
278Tylosurus crocodilus (Peron & Lesueur 1821)
279Xyrichtys martinicensis (Valenciennes 1840) 

Referencias

Carranza J. La Pesca. En: Recursos Naturales del Sureste y su Aprovechamiento. Instituto Mexicano de Recursos Naturales Renovables. Tomo 3. México; 1959, p. 151-158.

Cashman CW. Contributions to the ichthyofaunas of the West Flower Garden reef and other reef stes in the Gulf of Mexico and Western Caribbean. Tesis doctoral. T&M University. Corpus Christi; 1973. 248p.

Castro-Aguirre JL, Márquez-Espinoza A. Contribución al conocimiento de la ictiofauna de la Isla de Lobos y zonas adyacentes, Veracruz, México. Vol. 22. México: Dirección General Instituto Nacional de Pesca. Serie Científica; 1982, 85p.

Chávez EA, Beaver CR. Reef fish. In: Tunnell Jr. JW, Chávez EA, Withers K, editors. Coral Reefs of the Southern Gulf of Mexico. 1st ed. Corpus Christi: Texas A&M University Press; 2007. p. 102-11.

De La Cruz-Francisco V, González-González M, Morales-Quijano I. Ampliación del ámbito de distribución geográfica de la especie exótica: Neopomacentrus cyanomos (Bleeker, 1856) (Perciformes-Pomacentridae) en el sistema arrecifal Lobos-Tuxpan, Veracruz, México. Rev Invest Mar. 2016;35(2):101-108.

González-Gándara C. Ictiofauna de los arrecifes coralinos del norte de Veracruz. An Inst Biol Ser Zool Univ Nal Autón Mex. 2003a;74(2):163-177.

González-Gándara C. Peces asociados a Thalassia testudinum en el Arrecife Lobos, Veracruz, México. Bio Tam. 2003b;14(3):63-72.

González-Gándara C, Trinidad-Martínez SC, Chávez-Morales VM. Peces ligados a Thalassia testudinum en el arrecife Lobos, Veracruz, México: diversidad y abundancia. Rev Biol Trop. 2006;54(1):189-94.

González-Gándara C, Lozano-Vilano ML, De la Cruz-Francisco V, Domínguez-Barradas C. Peces del sistema arrecifal Lobos-Tuxpan, Veracruz, México. Universidad y Ciencia. 2013;28(2):191-208.

González Gándara C, Domínguez-Barradas C, De la Cruz-Francisco V, Solís-Marín FA, Carricart-Ganivet JP. Esponjas, corales escleractinios, equinodermos y peces de arrecifes coralinos del norte y sur de Veracruz. Universidad Veracruzana. Informe final SNIB-CONABIO, proyecto No. JF124. México: 2015, 57p.

González-Gándara C, González-Salas C, Pérez-España H, Nuñez-Lara E, Argüelles-Jiménez J, Jiménez-Badillo ML, Villegas-Hernández HO, Arias-González JE. The fish communities on the reefs of the Southern Gulf of Mexico. In: Arias-González JE (Ed.). Coral Reefs of Mexico. Springer Nature. 2024 (En proceso de edición).

Guzmán‐Méndez IA, Rivera‐Madrid R, Planes S, Boissin E, Cróquer A, Agudo-Adriani E, González-Gándara C, Pérez-España H, Giro-Petersen A, Luque J, Aguilar-Espinosa M, Arguelles Jiménez J, Arias-González JE. Genetic connectivity of lionfish (Pterois volitans) in marine protected areas of the Gulf of Mexico and Caribbean Sea. Ecol Evol. 2020;10(9):3844-3855.

Hildebrand HH, Chávez H, Compton H. Aporte al conocimiento de los peces del arrecife Alacranes, Yucatán (México). Ciencia. 1964;23(3):107-134.

INECOL. Estudio de la zona arrecifal Isla de Lobos. Segundo Informe. Xalapa; 1994, 23p.

Lozano-Vilano ML, García-Ramírez ME, Contreras-Balderas S. Peces costeros y marinos del Estado de Veracruz. En: Salazar-Vallejo SI, González NE (Eds.) Biodiversidad Marina y Costera de México. México : Comisión Nacional para el Conocimiento y Uso de la Biodiversidad, Centro de Investigaciones de Quintana Roo; 1993, p. 576-595.

Márquez-Espinoza A. Peces de importancia económica del arrecife Lobos, Veracruz, México. Memorias de la Reunión sobre los Recursos de Pesca Costera de México. Veracruz. 1976;135-144.

Tavera J, Acero AP. Description of a new species of Hypoplectrus (Perciformes: Serranidae) from the Southern Gulf of Mexico. aqua. 2013;19(1):29-38.

Taylor MS, Akins L. Two new species of Elacatinus (Teleostei: Gobiidae) from the Mexican coast of the Gulf of Mexico. Zootaxa. 2007;1425(1):45-51.

Breve historia del conocimiento ictiológico del arrecife Lobos, Veracruz

Como citar: González-Gándara, C. 2024. Breve historia del conocimiento ictiológico del arrecife Lobos, Veracruz. Publicación electrónica. Fundación MarNatura A.C. http://www.marnatura.org (09/2024).

La primera mención de los peces del arrecife Lobos se hace en un documento de Carranza que citan Hildebrand et al (1964). Estos autores publicaron un trabajo sobre la ictiofauna del arrecife Alacranes que incluye colectas y observaciones en arrecifes de Veracruz, entre ellos, Lobos.

En 1971, Cara Cashman realizó colectas en localidades del Golfo de México para optar por el grado de Doctor y entre ellas considero al arrecife Lobos, en su tesis expone información sobre los componentes de la ictiofauna (Cashman, 1973).

En la década de los 70 y 80, como resultado de las actividades de docencia e investigación desarrolladas por el personal de la Escuela Nacional de Ciencias Biológicas del Instituto Politécnico Nacional, se generó información sobre las comunidades del arrecife. Entre los profesores destacan: Dr. Ernesto A. Chávez, Dr. José Luis Castro-Aguirre, Dra. Esperanza Hidalgo y Dra. María Luisa Sevilla.  Entre los productos, las especies de peces de interés pesquero (Márquez-Espinosa, 1976) y el catálogo de peces del arrecife Lobos y zonas adyacentes (Castro-Aguirre y Márquez-Espinosa, 1981).  Parte de la información obtenida, se expone en el capítulo sobre peces del libro: “Coral Reefs of the Southern Gulf of Mexico”, donde Chávez y Beaver (2007) citan las especies más abundantes.

En 1994, personal del Instituto de Ecología A.C. elaboraron un diagnóstico del arrecife Lobos e incluyen información sobre la composición y abundancia de peces mediante censos visuales (INECOL, 1994)

En las décadas de los 70 y 80, la Dra. María de Lourdes Lozano Vilano y otros investigadores de la Universidad Autónoma de Nuevo León, hacen colectas en el arrecife Lobos. Los resultados, incluyendo una revisión de la información existente que se publican en un capítulo  del libro: Biodiversidad Marina y Costera de México (Lozano-Vilano et al. 1997).

A partir de 2001 y hasta ahora, profesores de la Facultad de Ciencias Biológicas y Agropecuarias, Campus Tuxpan de la Universidad Veracruzana hacen investigaciones sobre las comunidades arrecifales de la región. De esos trabajos se generan las listas de peces (González-Gándara, 2003a, 2003b, González-Gándara et al 2013, 2015, De la Cruz-Francisco et al. 2023) así como información acerca de la distribución y abundancia ictiológica (González-Gándara, 2003b, González-Gándara et al. 2006).

Uno de los casos particulares es el registro de nuevas especies. Taylor y Akins (2007) así como Tavera y Acero (2013) al describir a: Elacatinus jarocho, Tigrigobius redimiculus e Hypoplectrus atlahua, señalan su presencia en el arrecife Lobos. Las colectas y censos efectuados en Lobos, han sido usados para documentar la presencia de especies no nativas y análisis genéticos (De la Cruz-Francisco et al. 2016, Guzmán-Méndez et al. 2019).

Los resultados que se presentan en este documento incluyen a 279 especies (Tabla 1), cuyo avance cronológico se muestra en la figura 1.

No Data Found

Figura 1.Curva acumulativa de especies por autor y año.

Tabla 1. Especies de peces registradas para el arrecife Lobos, Veracruz. La lista se ordena alfabéticamente

presionar Ctrl+f para búsqueda especifica 

1Abudefduf saxatilis (Linnaeus 1758) 
2Abudefduf taurus (Müller y Troschel 1848)
3Acanthocybium solandri (Cuvier, 1832)
4Acanthostracion quadricornis (Linnaeus 1758)
5Acanthurus chirurgus (Bloch 1787) 
6Acanthurus coeruleus Bloch y Schneider 1801 
7Acanthurus tractus Poey 1860 
8Aetobatus narinari (Euphrasen 1790)
9Aluterus schoepfi (Walbaum 1792)
10Aluterus scriptus (Osbeck 1765) 
11Anchoa lyolepis (Evermann & Marsh 1900) 
12Anisotremus surinamensis (Bloch 1791) 
13Anisotremus virginicus (Linnaeus 1758) 
14Antennarius scaber (Cuvier 1817)
15Antennarius striatus (Shaw 1794)
16Apogon binotatus (Poey 1867) 
17Apogon maculatus (Poey 1860) 
18Archosargus probatocephalus (Walbaum 1792) 
19Archosargus rhomboidalis (Linnaeus, 1758)
20Aulostomus maculatus Valenciennes 1837 
21Balistes capriscus Gmelin 1789
22Balistes vetula Linnaeus 1758 
23Bathygobius curacao (Metzelaar 1919)
24Bathygobius soporator (Valenciennes 1837)
25Bellator militaris (Goode & Bean 1896) 
26Bodianus pulchellus (Poey 1860)
27Bodianus rufus (Linnaeus 1758) 
28Bothus lunatus (Linnaeus, 1758)
29Bothus ocellatus (Agassiz 1831) 
30Brachygenys chysargyreum Günther 1859 
31Brotula barbata (Bloch & Schneider 1801) 
32Calamus bajonado (Bloch & Schneider 1801) 
33Calamus calamus (Valenciennes 1830) 
34Calamus penna (Valenciennes 1830)
35Cantherhines macrocerus Hollard 1853
36Cantherhines pullus (Ranzani 1842) 
37Canthidermis sufflamen (Mitchill 1815)
38Canthigaster rostrata (Bloch 1786)
39Carangoides bartholomaei (Cuvier 1833)
40Carangoides crysos (Mitchill 1815)
41Carangoides ruber (Bloch 1793) 
42Caranx  lugubris Poey 1860
43Caranx hippos (Linnaeus 1766) 
44Caranx latus Agassiz 1831 
45Carapus bermudensis (Jones 1874) 
46Caulolatilus cyanops Poey 1866
47Centropyge argi  Woods & Kanazawa 1951 
48Cephalopholis cruentata (Lacepède 1802)
49Chaetodipterus faber (Broussonet 1782) 
50Chaetodon capistratus Linnaeus 1758 
51Chaetodon ocellatus Bloch 1787 
52Chaetodon sedentarius Poey 1860 
53Chaetodon striatus Linnaeus 1758 
54Cheilopogon  furcatus (Mitchill 1815)
55Cheilopogon heterurus (Rafinesque 1810)
56Chromis cyanea (Poey 1860) 
57Chromis insolata (Cuvier 1830) 
58Chromis multilineata (Guichenot 1853) 
59Chromis scotti Emery 1968
60Citharichthys  spilopterus Günther 1862
61Clepticus parrae (Bloch & Schneider 1801) 
62Conger triporiceps Kanazawa 1958
63Coryphaena hippurus Linnaeus, 1758
64Coryphopterus dicrus Böhlke & Robins 1960 
65Coryphopterus glaucofraenum Gill 1863
66Coryphopterus hyalinus Böhlke & Robins 1962 
67Cosmocampus elucens (Poey 1868)
68Cyclopsetta chittendeni Bean 1895
69Cyclopsetta fimbriata (Goode & Bean 1885)
70Cynoscion jamaicensis (Vaillant & Bocourt 1883)
71Decapterus macarellus (Cuvier, 1833) 
72Decapterus punctatus (Cuvier, 1829)
73Diodon holacanthus Linnaeus 1758
74Diodon hystrix Linnaeus 1758 
75Diplectrum bivittatum (Valenciennes 1828) 
76Diplodus  argenteus (Valenciennes 1830)
77Echeneis  neucratoides Zuiew, 1786
78Echidna catenata (Bloch 1765)
79Elacatinus  jarocho Taylor & Akins 2007
80Elacatinus oceanops  (Jordan 1904) 
81Elagatis bipinnulata (Quoy & Gaimard 1825) 
82Emblemariopsis bahamensis Stephens 1961
83Enchelychore nigricans (Bonnaterre 1788) 
84Enneanectes boehlkei Rosenblatt 1960
85Enneanectes jordani (Evermann & Marsh 1899) 
86Entomacrodus  nigricans Gill 1859
87Epinephelus adscensionis (Osbeck 1765) 
88Epinephelus guttatus (Linnaeus 1758)
89Epinephelus striatus (Bloch 1792) 
90Eques lanceolatus (Linnaeus 1758) 
91Eucinostomus argenteus Baird y Girard  1855 
92Eucinostomus gula (Quoy y Gaimard 1824) 
93Eucinostomus lefroyi (Goode 1874)
94Fodiator acutus (Valenciennes 1847)
95Gerres cinereus (Walbaum 1792) 
96Gillellus greyae Kanazawa 1952
97Gnatholepis thompsoni Jordan 1904 
98Gobiesox strumosus Cope 1970 
99Gymnachirus texae (Gunter 1936)
100Gymnothorax  miliaris (Kaup 1856)
101Gymnothorax funebris Ranzani 1839 
102Gymnothorax moringa (Cuvier 1829) 
103Gymnothorax nigromarginatus (Girard 1858)
104Gymnothorax vicinus (Castelnau 1855)
105Haemulon  carbonarium Poey 1860
106Haemulon album Cuvier 1830
107Haemulon aurolineatum Cuvier 1830 
108Haemulon boschmae (Metzelaar 1919)
109Haemulon flavolineatum (Desmarest 1823)
110Haemulon macrostomum Günther 1859 
111Haemulon plumierii (Lacepède 1801)
112Haemulon vittatum Poey 1860
113Halichoeres bivittatus (Bloch 1791)
114Halichoeres burekae Weaver & Rocha 2007
115Halichoeres garnoti (Valenciennes 1839) 
116Halichoeres maculipinna (Müller & Troschel 1848)
117Halichoeres poeyi (Steindachner 1867) 
118Halichoeres radiatus (Linnaeus 1758) 
119Halieutichthys aculeatus (Mitchill 1818) 
120Harengula clupeola (Cuvier 1829) 
121Harengula humeralis (Cuvier 1829) 
122Harengula jaguana Poey 1865 
123Hemiramphus  brasiliensis (Linnaeus 1758)
124Heteropriacanthus cruentatus (Lacepède 1801) 
125Histrio histrio (Linnaeus 1758)
126Holacanthus bermudensis Goode 1876 
127Holacanthus ciliaris (Linnaeus 1758) 
128Holacanthus tricolor (Bloch 1795) 
129Holocentrus  rufus (Walbaum 1792)
130Holocentrus adscensionis (Osbeck 1765) 
131Hoplunnis macrura Ginsburg 1951 
132Hypanus americanus (Hildebrand & Schroeder 1928)
133Hypleurochilus bermudensis Beebe & Tee-Van 1933
134Hypoatherina  harringtonensis (Goode 1877)
135Hypoplectrus atlahua Tavera & Acero, 2013 
136Hypoplectrus castroaguirrei Del Moral-Flores, Tello-Musi & Martínez-Pérez 2011 
137Hypoplectrus puella (Cuvier 1828) 
138Ptereleotris calliura Jordan & Gilbert 1882
139Jenkinsia  lamprotaenia (Gosse 1851)
140Jenkinsia majua Whitehead 1963
141Katsuwonus pelamis (Linnaeus 1758)
142Kyphosus sectatrix (Linnaeus 1758) 
143Kyphosus vaigiensis (Quoy & Gaimard 1825)
144Labrisomus gobio (Valenciennes 1836)
145Labrisomus nuchipinnis (Quoy & Gaimard 1824) 
146Lachnolaimus maximus (Walbaum 1792) 
147Lactophrys bicaudalis (Linnaeus 1758)
148Lactophrys triqueter (Linnaeus 1758)
149Lagocephalus laevigatus (Linnaeus 1766)
150Leiostomus  xanthurus Lacepède 1802
151Lepophidium jeannae Fowler 1941
152Lepophidium profundorum (Gill 1863) 
153Lutjanus apodus (Walbaum 1792) 
154Lutjanus griseus (Linnaeus 1758) 
155Lutjanus jocu (Bloch y Schneider 1801)
156Lutjanus mahogoni (Cuvier 1828) 
157Lutjanus synagris (Linnaeus 1758)
158Lythrypnus nesiotes Böhlke & Robins 1960 
159Lythrypnus phorellus Böhlke & Robins 1960 
160Lythrypnus spilus Böhlke & Robins 1960
161Malacanthus plumieri (Bloch 1786)
162Malacoctenus triangulatus Springer 1959 
163Megalops atlanticus Valenciennes  1847
164Microgobious carri Fowler, 1945
165Microspathodon chrysurus (Cuvier 1830) 
166Monacanthus ciliatus (Mitchill 1818)
167Mugil cephalus Linnaeus 1758
168Mugil curema Valenciennes 1836
169Mugil gaimardianus Desmarest 1831 
170Mulloidichthys martinicus (Cuvier 1829) 
171Mycteroperca  bonaci (Poey 1860)
172Mycteroperca  microlepis (Goode & Bean 1879)
173Mycteroperca  phenax  Jordan & Swain 1884
174Mycteroperca acutirostris (Valenciennes 1828) 
175Mycteroperca interstitialis (Poey 1860) 
176Mycteroperca tigris (Valenciennes 1833) 
177Myrichthys breviceps (Richardson 1848)  
178Myrichthys ocellatus (Lesueur 1825) 
179Myripristis jacobus Cuvier 1829 
180Myrophis punctatus (Lütken 1851)
181Neoniphon vexillarium (Poey 1860)
182Nes longus (Nichols 1914)
183Nicholsina usta (Valenciennes 1840) 
184Nomeus gronovii (Gmelin 1789)
185Ocyurus chrysurus (Bloch 1791) 
186Odontoscion dentex (Cuvier 1830)
187Ogcocephalus  cubifrons (Richardson 1836)
188Ogcocephalus radiatus (Mitchill 1818) 
189Ogilbia cayorum Evermann y Kendall 1898
190Ophichthus gomesii (Castelnau 1855) 
191Ophioblennius macclurei (Silvester 1915)
192Parablennius marmoreus (Poey 1876) 
193Paranthias furcifer (Valenciennes 1828)
194Pareques  acuminatus (Bloch & Schneider 1801)
195Pareques  umbrosus (Jordan & Eigenmann 1889)
196Pempheris schomburgki Müller & Troschel  1848 
197Peprilus burti Fowler 1944 
198Phaeoptyx conklini (Silvester 1915)
199Phaeoptyx pigmentaria (Poey 1860)
200Plectrypops retrospinis (Guichenot 1853) 
201Polydactylus octonemus (Girard 1858) 
202Pomacanthus arcuatus (Linnaeus 1758) 
203Pomacanthus paru (Bloch 1787) 
204Porichthys plectrodon Jordan & Gilbert 1882 
205Priacanthus arenatus Cuvier 1829 
206Priolepis hipoliti (Metzelaar 1922) 
207Prionotus alatus Goode & Bean 1883
208Prionotus martis Ginsburg 1950
209Prionotus ophryas Jordan & Swain 1885 
210Prionotus stearnsi Jordan & Swain 1885
211Prionotus tribulus Cuvier 1829 
212Pristipomoides aquilonaris (Goode & Bean 1896) 
213Pseudupeneus maculatus (Bloch 1793)
214Pterois volitans (Linnaeus 1758)
215Rachycentron canadum (Linnaeus 1766) 
216Raja texana Chandler 1921
217Rypticus randalli Courtenay 1967 
218Rypticus saponaceus (Bloch y Schneider 1801) 
219Rypticus subbifrenatus (Gill 1861) 
220Sardinella aurita (Valenciennes 1847) 
221Sargocentrum coruscum (Poey 1860)
222Saurida brasiliensis Norman 1935
223Saurida normani Longley 1935 
224Scartella cristata (Linnaeus 1758) 
225Scarus coelestinus Valenciennes 1840
226Scarus coeruleus (Edwards 1771) 
227Scarus guacamaia Cuvier 1829
228Scarus iseri Bloch 1789
229Scarus taeniopterus Desmarest 1831 
230Scarus vetula Bloch & Schneider 1801 
231Scomber japonicus Houttuyn 1782
232Scorpaena agassizii Goode  & Bean 1896
233Scorpaena calcarata Goode & Bean 1882 
234Scorpaena dispar Longley & Hildebrand 1940 
235Scorpaena grandicornis Cuvier 1829
236Scorpaena plumieri Bloch 1789 
237Scorpaenodes caribbaeus Meek & Hildebrand 1928 
238Selar crumenophthalmus (Bloch 1793) 
239Selene setapinnis (Mitchill 1815)
240Seriola rivoliana (Valenciennes 1833)
241Serranus atrobranchus (Cuvier 1829)
242Serranus luciopercanus Poey 1852 
243Serranus subligarius (Cope 1870) 
244Serranus tigrinus (Bloch 1790) 
245Sparisoma atomarium (Poey 1861)
246Sparisoma aurofrenatum (Valenciennes 1840) 
247Sparisoma chrysopterum (Bloch y Schneider 1801) 
248Sparisoma radians (Valenciennes 1840) 
249Sparisoma rubripinne (Valenciennes 1840) 
250Sparisoma viride (Bonnaterre 1788) 
251Sphoeroides dorsalis Longley 1934
252Sphoeroides spengleri (Bloch 1785) 
253Sphyraena barracuda (Walbaum 1792)
254Sphyraena guachancho Cuvier 1829 
255Sphyraena picudilla Poey 1860 
256Starksia ocellata (Steindachner 1876)
257Stegastes  adustus (Troschel 1865)
258Stegastes leucostictus (Müller & Troschel 1848) 
259Stegastes partitus (Poey 1868) 
260Stegastes planifrons (Cuvier 1830) 
261Stegastes xanthurus (Poey 1860)
262Strongylura notata (Poey 1860) 
263Syacium gunteri Ginsburg 1933
264Syacium micrurum Ranzani 1842
265Syacium papillosum (Linnaeus 1758)
266Symphurus plagiusa (Linnaeus 1766) 
267Syngnathus floridae (Jordan & Gilbert 1882)
268Syngnathus pelagicus Linnaeus 1758
269Synodus foetens (Linnaeus 1766)
270Synodus intermedius (Spix & Agassiz 1829) 
271Synodus saurus (Linnaeus 1758) 
272Synodus synodus (Linnaeus 1758) 
273Thalassoma bifasciatum (Bloch 1791) 
274Tigrigobius  redimiculus Taylor & Akins 2007
275Tigrigobius macrodon (Beebe & Tee-Van 1928)
276Trachurus lathami Nichols 1920 
277Trichiurus  lepturus Linnaeus 1758
278Tylosurus crocodilus (Peron & Lesueur 1821)
279Xyrichtys martinicensis (Valenciennes 1840) 

Referencias

Carranza J. La Pesca. En: Recursos Naturales del Sureste y su Aprovechamiento. Instituto Mexicano de Recursos Naturales Renovables. Tomo 3. México; 1959, p. 151-158.

Cashman CW. Contributions to the ichthyofaunas of the West Flower Garden reef and other reef stes in the Gulf of Mexico and Western Caribbean. Tesis doctoral. T&M University. Corpus Christi; 1973. 248p.

Castro-Aguirre JL, Márquez-Espinoza A. Contribución al conocimiento de la ictiofauna de la Isla de Lobos y zonas adyacentes, Veracruz, México. Vol. 22. México: Dirección General Instituto Nacional de Pesca. Serie Científica; 1982, 85p.

Chávez EA, Beaver CR. Reef fish. In: Tunnell Jr. JW, Chávez EA, Withers K, editors. Coral Reefs of the Southern Gulf of Mexico. 1st ed. Corpus Christi: Texas A&M University Press; 2007. p. 102-11.

De La Cruz-Francisco V, González-González M, Morales-Quijano I. Ampliación del ámbito de distribución geográfica de la especie exótica: Neopomacentrus cyanomos (Bleeker, 1856) (Perciformes-Pomacentridae) en el sistema arrecifal Lobos-Tuxpan, Veracruz, México. Rev Invest Mar. 2016;35(2):101-108.

González-Gándara C. Ictiofauna de los arrecifes coralinos del norte de Veracruz. An Inst Biol Ser Zool Univ Nal Autón Mex. 2003a;74(2):163-177.

González-Gándara C. Peces asociados a Thalassia testudinum en el Arrecife Lobos, Veracruz, México. Bio Tam. 2003b;14(3):63-72.

González-Gándara C, Trinidad-Martínez SC, Chávez-Morales VM. Peces ligados a Thalassia testudinum en el arrecife Lobos, Veracruz, México: diversidad y abundancia. Rev Biol Trop. 2006;54(1):189-94.

González-Gándara C, Lozano-Vilano ML, De la Cruz-Francisco V, Domínguez-Barradas C. Peces del sistema arrecifal Lobos-Tuxpan, Veracruz, México. Universidad y Ciencia. 2013;28(2):191-208.

González Gándara C, Domínguez-Barradas C, De la Cruz-Francisco V, Solís-Marín FA, Carricart-Ganivet JP. Esponjas, corales escleractinios, equinodermos y peces de arrecifes coralinos del norte y sur de Veracruz. Universidad Veracruzana. Informe final SNIB-CONABIO, proyecto No. JF124. México: 2015, 57p.

González-Gándara C, González-Salas C, Pérez-España H, Nuñez-Lara E, Argüelles-Jiménez J, Jiménez-Badillo ML, Villegas-Hernández HO, Arias-González JE. The fish communities on the reefs of the Southern Gulf of Mexico. In: Arias-González JE (Ed.). Coral Reefs of Mexico. Springer Nature. 2024 (En proceso de edición).

Guzmán‐Méndez IA, Rivera‐Madrid R, Planes S, Boissin E, Cróquer A, Agudo-Adriani E, González-Gándara C, Pérez-España H, Giro-Petersen A, Luque J, Aguilar-Espinosa M, Arguelles Jiménez J, Arias-González JE. Genetic connectivity of lionfish (Pterois volitans) in marine protected areas of the Gulf of Mexico and Caribbean Sea. Ecol Evol. 2020;10(9):3844-3855.

Hildebrand HH, Chávez H, Compton H. Aporte al conocimiento de los peces del arrecife Alacranes, Yucatán (México). Ciencia. 1964;23(3):107-134.

INECOL. Estudio de la zona arrecifal Isla de Lobos. Segundo Informe. Xalapa; 1994, 23p.

Lozano-Vilano ML, García-Ramírez ME, Contreras-Balderas S. Peces costeros y marinos del Estado de Veracruz. En: Salazar-Vallejo SI, González NE (Eds.) Biodiversidad Marina y Costera de México. México : Comisión Nacional para el Conocimiento y Uso de la Biodiversidad, Centro de Investigaciones de Quintana Roo; 1993, p. 576-595.

Márquez-Espinoza A. Peces de importancia económica del arrecife Lobos, Veracruz, México. Memorias de la Reunión sobre los Recursos de Pesca Costera de México. Veracruz. 1976;135-144.

Tavera J, Acero AP. Description of a new species of Hypoplectrus (Perciformes: Serranidae) from the Southern Gulf of Mexico. aqua. 2013;19(1):29-38.

Taylor MS, Akins L. Two new species of Elacatinus (Teleostei: Gobiidae) from the Mexican coast of the Gulf of Mexico. Zootaxa. 2007;1425(1):45-51.

Scroll al inicio